Wolne rodniki są wszędzie: w powietrzu, w naszym ciele i wszystkim co nas otacza. Powodują one choroby: serca, związane ze starzeniem się, a nawet raka. Co ciekawe wpływają również na pogorszenie stanu tworzyw sztucznych, blaknięcie farby, a nawet niszczenie dzieł sztuki.

Wolne rodniki - co to?

To drobne cząsteczki (atomy lub jony) o niesparowanych elektronach. W swoim dążeniu do znalezienia innego elektronu, są bardzo reaktywne chemicznie, czym prowadzą do uszkodzeń innych, otaczających je cząsteczek. Utlenianie się wolnych rodników jest jednym z fundamentów procesu starzenia, ponieważ powoduje on trwałe pogorszenie struktury wspierania komórek skóry, zmniejszając jej elastyczność i sprężystość. Wolne rodniki na poziomie komórkowym działają poprzez kilka mechanizmów i w efekcie ich działania możemy wyróżnić uszkodzenia:

• DNA - co powoduje jego mutację i potencjalnie rozwojój nowotworów.
• białek - reakcje wolnych rodników z białkami mogą prowadzić do zmiany ich struktury i funkcji, co może zakłócać normalne procesy komórkowe.
• lipidów - poprzez peroksydację lipidów w błonach komórkowych, co może prowadzić do ich uszkodzenia i zaburzeń funkcji komórkowych.

Jak powstają wolne rodniki?

Wolne rodniki w organizmie powstają w wyniku różnych procesów takich jak:

• metabolizm tlenowy: podczas normalnego oddychania komórkowego, mitochondria w komórkach produkują energię, a ich efektem ubocznym mogą być właśnie wolne rodniki,
• promieniowanie UV: ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe może prowadzić do powstania wolnych rodników w skórze,
• zanieczyszczenia środowiskowe: dym z papierosów, spaliny samochodowe również zwiększają ryzyko powstania wolnych rodników,
• tzw. stres oksydacyjny: choroby, różne stany zapalne, stres mogą zwiększać produkcję wolnych rodników w organizmie.

Antyoksydanty a wolne rodniki

Na szczęście nasze ciało ma naturalny mechanizm ochrony przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Niestety, ale ta zdolność ochronna maleje wraz z wiekiem, kiedy ilość wolnych rodników przewyższa naturalną zdolność organizmu do ich neutralizacji. Ten mechanizm obronny możemy rozpatrywać na dwóch poziomach:

1. enzymów antyoksydacyjnych (dysmutaza ponadtlenkowa - SOD, katalaza i peroksydaza glutationowa)
2. antyoksydantów: witaminy A, C i E, beta-karoten, selen, koenzym Q10 (działa jak antyoksydant)

Antyoksydanty (przeciwutleniacze) to substancje chemiczne, które mogą zapobiec lub spowolnić uszkodzenia komórek. Każdy związek, który może oddać elektrony i przeciwdziała powstawaniu wolnych rodników, ma właściwości przeciwutleniające. Naturalne przeciwutleniacze występują głównie w owocach, warzywach, roślinach morskich i niektórych owocach morza, które żywią się roślinami morskimi. Istnieją tysiące związków przeciwutleniających, ale najbardziej popularne w naszej diecie i kosmetologii, są wspomniane witaminy A, C i E, beta - karoten i likopen. Co istotne, przeciwutleniacze mogą być także sztucznie i spożywane w postaci suplementu.

Wolne rodniki - jak się pozbyć?

Na pozbycie wolnych rodników proponujemy kilka taktyk:

1. Rozbuduj swoją dietę o:

• owoce i warzywa: jagody, truskawki, brokuły, szpinak, marchewki,
• orzechy i nasiona: orzechy włoskie, migdały, nasiona słonecznika,
• pełnoziarniste produkty: brązowy ryż, owies, quinoa,
• zioła i przyprawy: kurkuma, imbir, cynamon,
• zielona herbata: zawiera polifenole, które są silnymi antyoksydantami.

2. Rozważ suplementację (wspomniane witaminy A, C i E, beta-karoten, selen) oraz naturalne kosmetyki, które dzięki swoje zawartości składników o właściwościach antyoksydacyjnych zwalczają wolne rodniki. Szukaj w kosmetykach takich składników:

• witaminy C, która jest silnym antyoksydantem, który pomaga w ochronie skóry przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, wspomaga syntezę kolagenu i rozjaśnia skórę,
• witaminy E, która chroni komórki skóry przed utlenianiem, nawilża skórę i wspomaga jej regenerację,
• Koenzymu Q10, który działa jako antyoksydant i wspomaga produkcję energii w komórkach, co może pomóc w redukcji zmarszczek i poprawie elastyczności skóry,
• polifenoli, czyli związki obecnych w ekstraktach roślinnych (np. zielona herbata, winogrona), gdyż mają silne właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne
• flawonoidów, które są zawarte w wielu roślinach, takich jak owoce cytrusowe, kakao czy winogrona, a pomagają w ochronie skóry przed uszkodzeniami spowodowanymi przez promieniowanie UV i zanieczyszczenia środowiskowe.
• karotenoidów, czyli związków takich jak beta-karoten i likopen bo pomagają w ochronie skóry przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i mogą poprawiać koloryt skóry.
• olejów roślinnych - oleje takie jak olej arganowy, olej z awokado, olej z nasion granatu zawierają naturalne antyoksydanty i kwasy tłuszczowe, które wspomagają regenerację skóry.

3. Zadbaj o zdrowy tryb życia - tego nie mogło zabraknąć na liście - ta porada jest po prostu uniwersalna, więc warto:

• unikać palenia, gdyż dym tytoniowy zawiera dużo wolnych rodników,
• ograniczać spożycie alkoholu bo wspieramy generowanie stresu oksydacyjnego,
• unikać stresu, szczególnie tego chronicznego,
• ćwiczyć regularnie bo wzmacnia to naturalne mechanizmy obronne organizmu,
• pić dużo wody bo powoduje to usuwanie toksyn z organizmu,
• spać odpowiednio dużo bo dzięki temu zmniejszysz skutki stresu oksydacyjnego.

4. Miej świadomość wpływu środowiska - chroń się przed promieniami UV oraz uważaj na zanieczyszczone powietrze oraz pestycydy w pożywieniu.

Wolne rodniki a kosmetologia

Na niektóre z wymienionych sposobów nie zawsze mamy wpływ (np. zanieczyszczone środowisko), ale na niektóre już tak. Z nich wszystkich naturalne kosmetyki mogą skutecznie wspomagać walkę z wolnymi rodnikami dzięki zawartości antyoksydantów i innych składników odżywczych. Warunkiem jest oczywiście regularne stosowanie takich produktów bo wtedy skutecznie pomagają w ochronie skóry przed uszkodzeniami, poprawie jej wyglądu i opóźnieniu procesów starzenia. Ważne jest jednak, aby wybierać produkty od sprawdzonych producentów kosmetyków naturalnych, aby mieć pewność co do ich jakości i skuteczności.